مقدمه

جشنواره کن همیشه محلی برای کشف فیلمسازانی بوده که نگاه ویژه‌ای به واقعیت‌های زندگی دارند. در سال ۲۰۲۵، حضور فیلم «زن و بچه» ساخته‌ی سعید روستایی، توجه‌ها را به سینمای ایران دوباره جلب کرد. روستایی پیش‌تر با فیلم‌هایی مانند ابد و یک روز و متری شیش و نیم نشان داده بود که در ترسیم فضای اجتماعی و روایت‌های خانوادگی تبحر دارد. این بار او بار دیگر به سراغ خانواده‌ای رفته که در دل بحران‌های روزمره قرار گرفته‌اند. اما آیا «زن و بچه» توانسته به همان قدرت آثار قبلی‌اش باشد؟

داستان و درون‌مایه

قصه‌ی «زن و بچه» درباره‌ی خانواده‌ای است که با مشکلات معیشتی و روابط درونی پرتنش دست و پنجه نرم می‌کند. روایت، ساده و خطی است و به‌جای حادثه‌پردازی‌های پرهیجان، بر جزئیات زندگی روزمره تمرکز دارد.
ویژگی مهم فیلم این است که در عین تلخی، به دنبال نمایش لحظه‌های کوچک امید نیز هست؛ از خنده‌های کوتاه فرزند خانواده گرفته تا سکوت‌های معنادار میان زن و شوهر. این تعادل میان تلخی و شیرینی زندگی، یکی از نقاط قوت اثر است.

کارگردانی و سبک بصری

روستایی در این فیلم همچنان وفادار به سبک واقع‌گرایانه‌ی خود باقی مانده است. دوربین اغلب روی دست است و قاب‌ها به فضای خانه و کوچه محدود می‌شوند. این انتخاب باعث می‌شود مخاطب حس کند در دل ماجرا حضور دارد.
نورپردازی نیز ساده و نزدیک به نور طبیعی است. در سکانس‌های داخلی، اغلب از نورهای زرد و ملایم استفاده شده که حس گرمی و در عین حال گرفتگی فضا را القا می‌کند. در سکانس‌های بیرونی، نور خاکستری آسمان شهری، غلبه فضای سرد و خسته را برجسته می‌سازد.

بازیگری

یکی از برجسته‌ترین نقاط قوت «زن و بچه» بازی‌های بسیار کنترل‌شده‌ی بازیگران است:

• بازیگر نقش مادر با استفاده از سکوت‌ها و نگاه‌های طولانی، عاطفه و خستگی درونی را منتقل می‌کند.

• بازیگر نقش پدر بیشتر از طریق بدن و حرکات تندش فشارهای روانی و اقتصادی را به نمایش می‌گذارد.

• نقش کودک خانواده به‌طرز چشمگیری باورپذیر است؛ طبیعی بودن بازی کودک باعث می‌شود صحنه‌های احساسی به هیچ وجه تصنعی نباشند.

این هماهنگی میان بازیگران، نشان‌دهنده هدایت دقیق کارگردان است.

ریتم و تدوین

تدوین «زن و بچه» آهسته اما حساب‌شده است. سکانس‌ها اغلب بلندند و با کمترین قطع همراه می‌شوند تا مخاطب در جریان روزمرگی شخصیت‌ها غوطه‌ور شود. برخی شاید این ریتم را کند بدانند، اما برای کسانی که به سینمای شخصیت‌محور علاقه دارند، این کندی بخشی از جذابیت فیلم است.
موسیقی متن بسیار محدود استفاده شده؛ سکوت و صدای محیط (مثل صدای تلویزیون، خیابان، یا گفت‌وگوی پس‌زمینه) جایگزین موسیقی سنتی فیلم شده است. این انتخاب کمک می‌کند اثر واقعی‌تر و نزدیک‌تر به مستند به نظر برسد.

مقایسه با آثار پیشین کارگردان

• در ابد و یک روز، تمرکز روی تنش‌های خانوادگی و فروپاشی تدریجی بود.

• در متری شیش و نیم، روستایی سراغ دنیای پلیسی و معضل مواد مخدر رفت.

• «زن و بچه» را می‌توان بازگشت او به فضای خانوادگی دانست، اما این بار با نگاهی پخته‌تر و آرام‌تر.

اگرچه برخی منتقدان معتقدند فیلم نسبت به آثار قبلی‌اش کم‌حادثه‌تر است، اما همین مینیمالیسم می‌تواند نشان‌دهنده‌ی بلوغ هنری کارگردان باشد.

بازخورد جشنواره کن

تماشاگران جشنواره کن به «زن و بچه» واکنش مثبت نشان دادند.

• بسیاری آن را نمونه‌ای درخشان از سینمای رئالیستی معاصر ایران دانستند.

• برخی نیز معتقد بودند که فیلم بیش از حد به روایت‌های تلخ متکی است و می‌توانست با تنوع بیشتری در فضاسازی همراه باشد.

اما نکته مهم این بود که فیلم توانست در یکی از معتبرترین رویدادهای سینمایی جهان دیده شود و بار دیگر جایگاه سینمای ایران را در عرصه جهانی یادآوری کند.

نقاط قوت و ضعف

نقاط قوت:

• بازی‌های باورپذیر و هدایت‌شده

• سبک بصری ساده و واقع‌گرایانه

• ریتمی که زندگی واقعی را بازتاب می‌دهد

• لحظات کوچک اما پرمعنا که تماشاگر را درگیر می‌کنند

نقاط ضعف:

• کمبود تنوع در لوکیشن‌ها ممکن است برای برخی مخاطبان یکنواخت به نظر برسد.

• ریتم آهسته احتمالاً همه سلیقه‌ها را راضی نکند.

• فیلم بیشتر بر فضا و احساس استوار است تا داستان‌پردازی کلاسیک.

جمع‌بندی

«زن و بچه» یک اثر آرام، تلخ و در عین حال صادقانه است که بار دیگر نشان می‌دهد سعید روستایی در روایت جزئیات زندگی روزمره و ترسیم فضای واقع‌گرایانه تبحر دارد. شاید این فیلم از نظر درام و حادثه به قدرت «ابد و یک روز» نباشد، اما از نظر بلوغ کارگردانی و تمرکز بر جزییات، گامی مهم در مسیر حرفه‌ای او محسوب می‌شود.
تماشای این فیلم برای کسانی که به سینمای شخصیت‌محور و رئالیستی علاقه دارند تجربه‌ای ارزشمند خواهد بود.